KAMU-SİVİL TOPLUM

KAMU-SİVİL TOPLUM

1980’li yıllardan günümüze küreselleşen dünya düzeni çok çeşitli alanlarda etkisini göstermeye devam etmektedir. Bu etki en genel söylemle ekonomik ilişkilerden sosyo- kültürel boyutlara kadar uzanmaktadır. Küreselleşme kamu yönetimlerine de yeni bir boyut kazandırmaktadır. Nitekim günümüzde “Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı”, “Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar” söylemleri yönetim ile yönetişimin ayrımını ortaya çıkarmaktadır.

Yönetişim üzerine sayısız tanımlar mevcuttur bu tanımların çeşitli olmasının sebebi kamu yönetimi bilimi, hukuk, siyaset ve işletme alanlarında yönetişimin farklı değerlendirilmesidir. OECD yönetişimi “Bir ülkenin ekonomik sosyal kaynaklarının yönetiminde sahip olunan güç ve yetkilerin kullanımı” diyerek genel bir tanıma varmaktadır. Aslında kilit nokta ülkenin kaynaklarının etkin ve verimli kullanılabilirliğinin artırılmasıdır. Özellikle yerel yönetimlerde kaynak kullanımında etkinliği destekleyecek bir husus mevcuttur. Bu da siyasal anlamda yönetişim ile sağlanmaktadır. Siyasal yönetişim, ülke vatandaşının mümkün olduğu her alanda siyasal karar alma süreçlerine dolaylı ya da doğrudan katılımını ifade etmektedir. Ülkemizde uygulamada katılım bilim insanlarınca iki şekilde değerlendirilmektedir. İlk değerlendirmeülke vatandaşlarının genel seçimlerde oy kullanmasıdır. İkinci değerlendirme ise kamu kaynaklarının verimli kullanımı amacıylasivil toplum örgütlerinin temsilcileri vasıtasıyla strateji planlarına müdahil olan bir katılım sürecidir. Özellikle yerel yönetimlerin karar alma süreçlerinde etkin rol oynayacak olan sivil toplum kanadı ülkemiz açısından nasıl değerlendiriliyor göz atmakta fayda var.

Şöyle ki; ülkemizde sivil toplum ve kamu kurumları arasındaki ilişkinin kurumsallaşması açısından yasal bir çerçeve olmasa da 5018 Sayılı Kamu Yönetimi Ve Kontrol Kanunu ile bakanlıkların, ilgili kuruluşların meşru ve ortak hedeflerine ulaşmaları açısından katılım desteklemektedir. Ki özellikle kamu kurum ve kuruluşlarının stratejik planlarını oluştururken 2006 yılında yürürlüğe giren Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile sivil toplum kuruluşlarının katkılarının bilmukabele olması istenmektedir.

Yerel yönetimlerde bilhassa önem verilen stratejik planlara sivil toplum katkısı ve katılımı belediye meclisi üyeleri arasından seçilen ihtisas komisyonlarınca gerçekleştirilmektedir. Sivil toplum kuruluşları temsilcileri oy hakkı olmaksızın ihtisas komisyonlarına katılıp görüşlerini ifade edebilmektedir. 

Yerel düzeyde kamu- sivil toplum işbirliğine en güzel örnek Bursa-Nilüfer Belediyesi’nin her semtte muhtarlar önderliğinde çalışacak komiteler kurup semtin ihtiyaçları doğrultusunda karar alma süreçlerini yönetmesi örneğidir.

Kamu-sivil toplum ilişkileri bakımından kamuyu ilgilendiren yasa yapım süreçlerinde sivil toplum kuruluşlarının katılımının şart olması gerektiği önerisi ağırlığını ortaya koymaktadır. Bir diğer öneri ise sivil toplum kuruluşlarının ve katılımı sağlayacak olan diğer paydaşların TBMM’nin yasa yapma sürecinde istişareli bir yapının oluşturulmasının akabinde siyasal yönetişim anlamında gelişmeleri de beraberinde getireceği öngörülmektedir.

Sonuç itibari ile ülkemizde merkezi yönetim çerçevesinde “oy kullanma” ile katılım gerçekleştirilirken yerel düzeyde kaynakların etkin kullanımı amacıyla hem yerel demokrasinin geliştirilmesi hem de sivil toplum bilincinin biraz daha yukarıya taşınması için öneriler, önergeler ve akademik çalışmalar devam etmektedir.

KAYNAKLAR

PARLAK Bekir & SOBACI Zahid, Kuram ve Uygulamada Kamu Yönetimi, 3. Baskı, Bursa, 2009.

SAKINÇ Süreyya & AYBARÇ BURSALIOĞLU Sibel, “Bütçelemede Demokratik Değişim: Katılımcı Bütçeleme”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Cilt 4, Sayı 1, 2014.

Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı, Sivil Toplum İzleme Raporu 2013-2014.

Celal Bayar Üniversitesi Maliye Teorisi Tezli Yüksek Lisans Öğrencisi

Gözde DOĞAN